Avrupalılaştıramadıklarımızdan mısınız? Czyli podstawy języka tureckiego:D

Jak powiedziałam, tak zrobiłam:) Po przyjeździe do Poznania zajrzałam do mojej pięknej książki do nauki tureckiego. ( Ola teşekkür ederim;)) Od razu natrafiłam na moje ulubione zdanie pytające, a mianowicie Avrupalılaştıramadıklarımızdan mısınız?, które w pewnym stopniu pokazuje, na czym polega główna cecha języka tureckiego Ale najpierw od początku. ( Tą notkę dedykuję osobom, którym obiecałam naukę tureckiego w stopniu minimalnym- na tyle pozwala moja wiedza, a także tym, którzy są zainteresowani tym językiem, dzięki temu i ja mogę zrobić mała powtórkę;))

Turecki alfabet składa się z 29 liter. 8 samogłosek i 21 spółgłosek. Tu przypomina mi się spór z O. o „Y”. Kiedy oznajmiłam mu, że przecież istnieje 9 samogłosek, zostałam brutalnie wyśmiana. Według alfabetu tureckiego litera Y jest spółgłoską (hmm)
Alfabet:
Aa
Bb
Cc- wymawiane jak nasze "dż"
Çç- w przybliżeniu wymawiane jak polskie ”ć”
Dd
Ee
Ff
Gg
Ğğ- z tego, co zdążyłam zauważyć ta litera jest niewymawialna w tureckim
Hh
Iı- to śmieszne I bez kropki przypomina w brzmieniu nasze „y”
İi
Jj
Kk
Ll
Mm
Nn
Oo
Ӧö- wymawiane jak w niemieckim (ble)
Pp
Rr
Ss
Şş- wymowa na pograniczu naszego „ś” i „sz”
Tt
Uu
Üü- wymawiane jak w niemieckim ponownie
Vv
Yy
Zz

Wracając do początku. Ogólnie, słowa i gramatyka języka tureckiego jest zbudowana z suffixów. Są to końcówki, które dodane do wyrazów zmieniają ich znaczenie. Na przykład, w języku polskim zdanie „Ja nie pracowałem” składa się z trzech wyrazów. W tureckim wygląda to tak: çalışmadım. Gdzie:
• Çalış oznacza pracować
• Ma oznacza zaprzeczenie, angielskie „not”
• Dı oznacza czas przeszły, w angielskim „did”
• M oznacza pierwszą osobę, czyli JA
To jednak nic, w porównaniu z ekstremalnym przykładem, który napisałam na początku. Szczerze mówiąc nie jestem nawet w stanie tego przeczytać jednym tchem patrząc w kartkę, a gdzie tu to powiedzieć?? :D
Aha, to zdanie pytające znaczy: Czy Ty jesteś jednym z tych, którego nie mogliśmy zeuropeizować? Haha, wiem tylko, że Avrupa to Europa:D

Jedną z podstaw języka tureckiego, co zdążyłam zauważyć, jest zasada zwana Harmonią samogłoskową. Jest to moje wolne tłumaczenie, bo korzystam z książki napisanej po angielsku, więc nie wiem czy jest dobre;) Staram się tłumaczyć te wszystkie zasady na chłopski rozum i jakoś mi to wychodzi;)
Wyróżniamy dwa typy samogłosek.
I. Przednie i tylne
1. Przednie: e, i, ö, ü
2. Tylne: a, ı, o, u
I teraz UWAGA. Jeśli ostatnia samogłoska w wyrazie jest przednią (e, i, ö, ü) wtedy suffix, który dodajemy do wyrazu RÓWNIEŻ będzie przedni.
Np. el- ręka; chcąc utworzyć liczbę mnogą ( l.m. tworzy się poprzez dodanie suffixu LER lub LAR do rzeczownika) patrzymy na samogłoskę w wyrazie ręka. Jest przednia, więc liczba mnoga to eller.
Jeśli jednak ostatnia samogłoska w wyrazie jest tylna (a, ı, o, u) wtedy suffix dodany do wyrazu RÓWNIEŻ będzie tylni.
Np. oda- pokój; logicznie rzecz biorąc liczba mnoga to odalar, ponieważ ostatnią samogłoską w wyrazie jest „a”.
Te same samogłoski, mogą być pogrupowane w inny sposób:
II. Okrągłe i nieokrągłe
1. Okrągłe: o, ö, u, ü
2. Nieokrągłe: a, e, ı, i

Zasada jest analogiczna do poprzedniej. Jeśli ostatnia samogłoska w wyrazie jest okrągła, wtedy suffix będzie składał się z samogłosek okrągłych. Natomiast, jeśli samogłoska w wyrazie nie jest okrągła wtedy suffix w wyrazie składa się z samogłosek nieokrągłych.

Tak dla podsumowania, bo już mi się powoli mózg przegrzewa, są trzy rodzaje suffixów:
a) takie, w których samogłoski to tylko a i e, samogłoski w takich suffixach nigdy nie będą okrągłe (o, ö, u, ü)
b) takie, w których samogłoski to: i, ı, u, ü – jeśli mamy taki typ suffixu to patrzymy znów na samogłoskę w wyrazie, jeśli jest to i lub ı (samogłoski nieokrągłe) wtedy samogłoska w suffixie będzie nieokrągła, natomiast jeśli w wyrazie jest u lub ü (samogłoski okrągłe) wtedy samogłoska w suffixie również będzie okrągła
c) ostatnia grupa to takie, które nie harmonizują z ostatnią samogłoską, ale do tego jeszcze nie doszłam:D
Na koniec parę przykładów by rozjaśnić sprawę:D
Najpierw przykład związany z podpunktem a)
DE to suffix, który oznacza „w”, „na”. W tym suffixie samogłoska NIGDY nie może być okrągła. Dlatego należy on do grupy a)
Np. ev- dom, chcąc powiedzieć "w domu" patrzymy na samogłoskę, jest to E, czyli samogłoska PRZEDNIA, więc logicznie rzecz biorąc suffix również będzie składał się z samogłoski PRZEDNIEJ, więc W DOMU= ev+de= EVDE
Kolejny przykład:
Kutu- pudełko, widać, że ostatnia samogłoska to U czyli samogłoska TYLNA. (na samogłoski tylne składają się a,ı, o, u(I grupa)). Więc logicznie rzecz biorąc samogłoska w suffixie DE również będzie TYLNA. Jako, że mamy do wybory dwa rodzaje suffixów: DE (samogłoska przednia) i DA (samogłoska tylna) suffix dla pudełka to DA czyli KUTUDA.

Kolejne i ostatnie już przykłady, związane z podpunktem b).
Tym razem suffix LI, oznacza „z”, „zawierający coś”. Lecimy z koksem:
Biber- pieprz, ostatnia samogłoska w wyrazie to E, czyli samogłoska przednia i nieokrągła. Więc logicznie rzecz biorąc samogłoska w suffixie również musi być przednia i nieokrągła (spośród grupy b)) czyli „i”. Więc, „z pieprzem” (np.mięso;P) biberLİ
Ağaç- drzewo, znów patrzymy na ostatnią samogłoskę. A to samogłoska tylna i nieokrągła.
I znów, samogłoska w suffixie musi być tylna i nieokrągła, czyli „ı”. Zatem „drewniany”:
ağaçLI
Süt- mleko, znów Ü to samogłoska przednia i okrągła, więc samogłoska w suffixie również musi taka być czyli sütLÜ np. kawa z mlekiem: sütlü kahve;)
Yağmur- deszcz, ostatnia samogłoska U jest tylna i okrągła, więc suffix musi posiadać także samogłoskę tylną i okrągła, więc deszczowo: yağmurLU:)
etc. etc.

Uff, skończyłam. Już mi się mózg przegrzewał, ale warto było, bo powtórka się przydała:)
Wiem, że to na maxa pokręcone i skomplikowane jest, ale naprawdę idzie się tego nauczyć. Jak już się przebrnie przez te zasady, to potem suffixy tworzy się instynktownie:) A jaka satysfakcja, jak się uda:D Starałam się pisać jak najbardziej przejrzyście i logicznie się dało. Jak coś jest niezrozumiałe, to się poprawię;)

Abstrahując od tematu, „Marta- Wredna- M.” wycięła mi wczoraj niezły numer:/
Stałam z dziewczynami na uczelni, nagle zaczął dzwonić do mnie jakiś Nieznany Numer.
Odbieram: (wyglądało to mniej więcej tak):
K: Tak słucham?
N.N: Dzień dobry, czy rozmawiam z panią Karoliną?
K: (niepewnie) : Takkk
N.N: Hmmm, ja dzwonię do pani w dość nietypowej sprawie. Otóż brała pani udział w rekrutacji na Erasmusa prawda?
K: (z maksymalnym niepokojem!!): Takkk, a coś się stało?
N.N: Wyniknęła bardzo niemiła sytuacja, niestety nie dostaliśmy dofinansowania z uczelni tureckiej i wszystkie wyjazdy do Turcji zostały odwołane, czy mogłaby pani przyjść do naszego biura w celu ustalenia innego miejsca wyjazdu?
K: ( z krwawiącym sercem i zawodem w głosie) No dobrze, ale kiedy?? Gdzie mam przyjść??
N.N: HAHAHA żartowałam!!
K: MARTAAAAAAAA zabiję Cię!!
Tak na nią krzyczałam, że aż ludzi obok się patrzyli. Ale faktem jest, że uwierzyłam i w jednej sekundzie ten głupi żart zburzył moje marzenia:/

Ale…. Grunt, że to żart i Marto M. mimo wszystko wciąż Cię kocham o!!:D